Afte se toliko često javljaju da skoro da nema osobe koja se nije srela s ovom bolnom promjenom na oralnoj sluzokoži.
Zbog sklonosti da se često ponovno javljaju u literaturi se stručno nazivaju rekurentni aftozni stomatitis.
Afte su uglavnom bezazlene, ali nažalost, bole.
Pravi uzrok pojave afti je još uvijek nepoznat, ali se povezuje sa padom imuniteta, nedostatkom vitamina, zapaljenskim oboljenjima drugih sluznica organa za varenje, autoimunim oboljenjima, povredama.
U posljednje vrijeme se pojava afti povezuje s alergijom na natrij lauril sulftat (SLS). Ovaj deterdžent se nalazi u većini pasti za zube na našem tržištu, ali postoji i nekoliko proizvođača koji su ga izbacili iz sastava.
Ponekad se čini da je afte teško razlikovati od drugih rana i promjena koje se javljaju u ustima, kao što su mehaničke povrede četkicom za zube ili bravicama, opekotine od vruće hrane, ugrizi, i rjeđe infekcije, prekanceroze i karcinomi.
Ipak, postoje neke specifičnosti u izgledu afti. Afte su uvijek ovalnog ili okruglog oblika, bjeličastog dna, sa crvenim prstenom koji ih oštro ograničava od ostatka sluzokože. Specifično je to da se afte ne javljaju na sluznici tvrdog nepca, na gornjoj strani jezika, niti na desnima.
Zbog jakih bolova koje izazivaju, pacijenti otežano uzimaju hranu, otežano održavaju oralnu higijenu i ne podnose stomatološke intervencije, pa se one odgađaju do zarastanja afte.
Male afte, veličine nekoliko milimetara, zarastaju bez ožiljka kroz sedam do 15 dana. Postoje i velike afte, promjera većeg od jednog centimetra, koje dugo zarastaju i mogu ostaviti ožiljak.
Moguća je pojava i većeg broja afti istovremeno, što značajno smanjuje kvalitetu života.
Tretman afti je izazovan. Terapija se uglavnom svodi na ublažavanje simptoma i ubrzavanje zarastanja, a često se preporučuju preparati na bazi lizozima, hijaluronske kiseline, propolisa, vitaminske kapi.
Za kontrolu bola su se najbolje pokazali sprejevi ili pastile sa petpostotnim sadržajem lidokaina. Ponekad se lokalno koriste i kortikosteriodni preparati, te laserska terapija.
Dok afte ne zarastu, preporučljivo je izbjegavati abrazivnu, začinjenu i kiselu hranu, jer dodatno iritira bolne rane. Preporučuje se dobra oralna higijena, suplementacija vitaminima i mineralima, bezglutenska dijeta pacijentima koji boluju od celijakije, te paste za zube bez SLS-a.
